تحلیل سینوپتیکی خشکسالی شمال غرب ایران

خشکسالی مهم¬ترین و مخرب¬ترین پدیده اقلیمی است که اثرات آن معمولا در مقیاس منطقه-ای اهمیت بیشتری دارد. در این تحقیق برای شناسایی الگوهای سینوپتیکی خشکسالی، بارش ماهانه 17 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری (1987-2009) از سازمان هواشناسی دریافت گردیده است. به منظور شناسایی این الگوها در منطقه از روش تحلیل عاملی، 11 عامل (نقطه تلاقی) تعیین کننده و تاثیرگذار در خشکسالی در این منطقه شناسایی گردیده و با بهره گرفتن از روش ادغام ward، سه الگوی اصلی خشکسالی استخراج گردید. الگوهای استخراجی ماه¬های سرد سال هستند که در آن¬ها خشکسالی اتفاق افتاده است. در نقشه¬های سطح زمین غالبا نشان از استقرار سیستم¬های فشار در اکثر مناطق ایران به ویژه منطقه مورد مطالعه داشته و فعالیت پرفشارهای سیبری، عربستان، آزور و تبت قابل روئیت می¬باشند. هم¬چنین ناوه کمفشار ایسلند بر روی قسمت¬های شرق اروپا تا دریای سیاه مستقر می¬باشد که بر روی شمال غرب ایران پشته یا ناوه خیلی ضعیفی تشکیل داده است. در نقشه¬های ترازهای مختلف گسترش خطوط همفشار به صورت مداری بوده که نشان از عدم ناپایداری و تاکید بر پایداری هوای منطقه دارد و هم¬چنین به نوعی از شدت ناپایداری¬ها کاسته است. هر چقدر پرفشار سیبری در مکان تشکیلش از قدرت بیشتری برخوردار باشد، امکان تبدیل از خطوط همفشار پشته به خطوط همفشار موازی مستقر بر ایران بیشتر خواهد بود. علاوه بر این در نقشه¬های وزش رطوبتی هم نشان داده شده که مقدار وزش رطوبت در این ماه¬ها خشک بوده، و منطقه از لحاظ رطوبت تغذیه نشده و به پایداری هوا شدت بخشیده است.